Τα όπλα της Επανάστασης


Lord Byron in Arnaout Dress (1835). Thomas Phillips. Oil on canvas, (64 x 77 cm). National Portrait Gallery (London, United Kingdom)

Μορφές από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 σε παιγνιόχαρτα κατασκευσμένα στην Ουγγαρία το 1829.Εθνικό Ιστορικό Μουσείο - National Historical Museum

κλεφτης

Τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν από τους Έλληνες κατά την έναρξη και τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 εναντίον του οθωμανικού κράτους βρίσκονται σήμερα στις προθήκες μουσείων και σε ιδιωτικές συλλογές.

Η σχέση των πολεμιστών του '21 με το όπλο τους ήταν προσωπική, ενώ για το χειρισμό τους χρειαζόταν εκπαίδευση.
Ήταν όπλα πρωτόγονα με τα σημερινά δεδομένα, αλλά φονικά αν ήξερες να τα κατευθύνεις σωστά πάνω στον εχθρό.

Ο Όρκος στην Αγία Λαύρα (1851)'' του Θεόδωρου Βρυζάκη (1814-1878), Ελαιογραφία, 1,25x1 μ. (8970)

Το εντυπωσιακό είναι ότι χρησιμοποιήθηκαν πολύτιμα υλικά για τον στολισμό τους, όπως φίλντισι, ασήμι, χρυσός, πολύτιμες πέτρες, μαργαριτάρια, ανάλογα με τη θέση που είχε ο κάτοχός τους.
Τα κυριότερα εργαστήρια παραγωγής όπλων και πυρίτιδας βρίσκονταν στη Δημητσάνα, στο Μαυρίλο καθώς και σε περιοχές της Ηπείρου και των Αγράφων.
Με την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων άρχισε ροή όπλων από τη δυτική Ευρώπη με σύγχρονα μοντέλα από τη Γαλλία, τη Ρωσία, την Ιταλία και το Βέλγιο.

Από τα χαρακτηριστικά όπλα ήταν η Πιστόλα, πρόγονος του πιστολιού.
Ήταν κοντόκανο σε μονόκαννο ή δίκαννο εκδοχή.

Ένα Ελληνόπουλο (1829-30) του Alexandre M. Colin (1798-1873) Ελαιογραφία, 0,44x0,38 μ. Δωρεά Θεόδωρου Ι. Καράλλη

Το διασημότερο μέχρι σήμερα είναι φυσικά το καριοφίλι,

το κύριο τουφέκι του Αγώνα. Είχε μακριά κάννη και ήταν εμπροσθογεμές. Η πυροδότηση γινόταν με πυριτόλιθο. Το κοντάκιο ήταν ξύλινο με ελάσματα μπρούντζου, πάνω στα οποία υπήρχαν εγχάρακτα σχέδια για το στολισμό του.

Η ονομασία του προέρχεται από το ιταλικό εργοστάσιο Carlo E. Figli. Κατασκευαζόταν στη Δημητσάνα και στη Νάουσα.

Ένα άλλο όπλο ήταν το Τρομπόνι, χρησιμοποιήθηκε κυρίως από τους ναυτικούς. Ήταν κοντόκαννο με πλατιά κάννη και έπαιρνε πολλά σφαιρίδια μαζί. Και αυτό χρησιμοποιούσε πυριτόλιθο για την ανάφλεξη.

Οι Παλάσκες ήταν για την αποθήκευση των πολεμοφοδίων και οι πολεμιστές τις φορούσαν γύρω από τη μέση τους. Είχαν μικρή θήκη για τις τσακμακόπετρες.

Ασημένια περίτεχνη ηπειρώτικη παλάσκα με φυτικά θέματα, διακοσμημένη με την τεχνική Σαβάτ. Αρχές 19ου αιώνα.

Το Σελάχι, ήταν δερμάτινη ζώνη που χωρούσε δύο - τρεις πιστόλες, μαχαίρι και την φορούσαν κυρίως οι οπλαρχηγοί.

Το Μεδουλάρι, ήταν ένα μικρό μεταλλικό δοχείο με λίπος για τη συντήρηση των όπλων. Στερεωνόταν στο ζωνάρι στην αριστερή πλευρά ή και στο Σελάχι.

μεδουλάρι

Η Σπάθη, ήταν κυρτή, ανατολικού τύπου και φοριόταν στη μέση ή στον ώμο με λεπτά κορδόνια.
Η κόψη της είναι κοίλη ενώ πλησιάζοντας προς τη μύτη γίνεται κυρτή.
Η λαβή ήταν κυρίως από δύο κομμάτια ξύλου, για την ένωση των οποίων χρησιμοποιείται ατσάλινο έλασμα με εγχάρακτα σχέδια.

Το Γιαταγάνι, ήταν πλατιά, καμπυλωτή σπάθα, κύριο όπλο του Οθωμανικού και Αιγυπτιακού στρατού.
Στην πορεία υιοθετήθηκε και από τους Έλληνες.Το γιαταγάνι είναι ένα είδος μεγάλης μαχαίρας μισού μέτρου απο ατσάλι, χωρίς φυλακτήρα στη λαβή, τουρκικής προέλευσης. Η λεπίδα του σχηματίζει κοίλη καμπύλη στο μέσο και κυρτή στην αιχμή. Είναι πλατιά και καμπυλωτή προς το μέρος της αιχμής. Το γιαταγάνι κρεμόταν απο το σελάχι. Ήταν απο το πιο γερά και ανθεκτικά όπλα. Το γιαταγάνι είχε λαβή αργυροσκαλισμένη και το θηκάρι του ήταν στολισμένο με γοργόνες και άγρια πουλιά.